Czy prowadząc firmę transportową w Unii Europejskiej można jednocześnie dbać o ochronę środowiska naturalnego? Branża transportowa postrzegana jest jako jedna z najbardziej energochłonnych, a co za tym idzie najmniej ekologicznych dziedzin gospodarki. Unia Europejska limituje tę gałąź przemysłu wieloma rodzajami przepisów, których najważniejszym z punktu widzenia przedsiębiorcy zajmującego się w Polsce transportem zwierciadłem w naszym prawie krajowym jest ustawa z 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska.
Ustawa zobowiązuje przedsiębiorcę do uiszczania szeregu opłat związanych z korzystaniem ze środowiska – przede wszystkim obowiązek ten wynika z faktu posiadania przez osobę prowadzącą firmę środków transportu, ale również naruszanie zasobów naturalnych poprzez wprowadzanie do powietrza gazów lub płynów, do wód czy ziemi ścieków, czy składowanie odpadów są czynnościami, za które należy zapłacić. Naturalnie z punktu widzenia osoby prowadzącej firmę transportową najważniejszy jest obowiązek opłat związanych z wprowadzaniem do powietrza gazów. Trzeba zaznaczyć, że ustawodawca nie zwalnia ani nie różnicuje tej opłaty środowiskowej – zapłaci zarówno użytkownik motocyklu, jak i samochodu ciężarowego. Nie ma w tym przypadku znaczenia również rodzaj paliwa jakie używane jest w danym pojeździe. Istotnym jest użycie wyżej określenia „użytkownik” – faktycznym płacącym opłatę środowiskową jest przedsiębiorca, na którego wystawiona jest faktura – nie jest zatem możliwe uniknięcie jej za pomocą leasingowania firmowych aut, czy nawet używanie w celach służbowych samochodów prywatnych pracowników.
Obowiązek uiszczania opłaty za korzystanie ze środowiska nie jest obowiązkiem następczym wobec decyzji administracyjnej, czy innego rodzaju odgórnie narzuconego przedsiębiorcy wymiaru. Spoczywa on w pełni na przedsiębiorcy, a co za tym idzie, to do użytkownika środowiska należy obliczenie wysokości należnej właściwemu urzędowi marszałkowskiemu opłaty i terminowe wniesienie jej na rachunek tego urzędu. Pamiętać należy o właściwości miejscowej urzędów marszałkowskich, zgodnej z miejscem zarejestrowania firmy transportowej oraz określonym w ustawie terminie jej wniesienia, to jest do 31 marca każdego następnego roku kalendarzowego – za korzystanie ze środowiska w roku 2013 płacimy więc do końca pierwszego kwartału roku 2014.
Z obowiązku uiszczania opłaty za korzystanie ze środowiska zwolnieni są przedsiębiorcy, w przypadku których owa opłata nie przekroczyłaby kwoty 800 zł. Sejmiki województw mają w kwestii określania kwoty wolnej od opłat pewną swobodę i mogą podnieść tę granicę cenową, jednak nie więcej iż o 50%.
Ustawa nakłada na przedsiębiorców korzystających ze środowiska poprzez wprowadzanie do niego szkodliwych substancji także obowiązki sprawozdawcze i to niezależnie od faktu uiszczenia opłaty, podlegają mu również podmioty z opłat zwolnione. Do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego firma taka zobowiązana jest przedłożyć w urzędzie marszałkowskim, tym razem właściwym ze względu na miejsce faktycznego korzystania ze środowiska, sprawozdanie dotyczące zakresu, czy też wymiaru owego korzystania, za rok poprzedni.
Jak łatwo się domyślić, od czasu obowiązywania zapisów dotyczących opłat z tytułu wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, poboru wód oraz składowania odpadów, koszt prowadzenia przedsiębiorstwa zajmującego się transportem wzrósł, a trudność związana z obliczaniem należnej opłaty i raportowaniem wymiaru korzystania ze środowiska znacznie skomplikowała funkcjonowanie firm transportowych. Nie ma wątpliwości ani sporu w kwestii konieczności ochrony środowiska naturalnego, jednakże właściwym wydaje się postulat o uproszczeniu dokumentowych i proceduralnych zawiłości, jakie narzuca nam w związku z tą koniecznością Unia Europejska, a jakich dobitnym dowodem są opłaty za korzystanie ze środowiska.
