REWIATLIZACJA  ZALEWU W KRYSPINOWIE Ośrodek Rekreacji i Wypoczynku „Nad Zalewem”

Inwestycja została zrealizowana na terenie byłego wyrobiska piasku z mocno zdegradowaną linią brzegową, dzikimi  wysypiskami śmieci oraz na terenie niedostępnym komunikacyjnie. Tren był całkowicie niezagospodarowany, zarośnięty samosiejkami i dziką roślinnością.  Od 1992 roku, kiedy  został wydzierżawiony od gminy Liszki  do dzisiaj dużo się zmieniło. Okolice zalewu wyglądały nieatrakcyjnie i wręcz niebezpiecznie. Na obszarze występowało wiele dzikich wysypisk śmieci, na terenie ośrodka funkcjonowały prowizoryczne i nieestetyczne punkty gastronomiczne. Nie istniały strzeżone kąpieliska, teren plaży nie był sprzątany ze śmieci i z nieczystości.

Działania inwestycyjne rozpoczęto od usypania skarpy, na której został usadowiony obiekt tj. Chata Kryspinów”. Szacunkowo oblicza się ze do usypania skarpy zostało użyte 4 tys. m3 ziemi.  Konieczne też było zrobienie drogi dojazdowej z drogi wojewódzkiej Balice-Liszki. Następnym krokiem było utwardzenie świeżych nasypów, obsadzenie ich roślinnością oraz uzbrojenie terenu ( woda, prąd). Następnie przystąpiono do budowy Chaty Kryspinów z użyciem tradycyjnych metod i technologii. Użyty materiał ( bale drewniane) został uzyskany z rozbiórki drewnianych XIX chat drewnianych. Budowa Chaty Kryspinów, jako miejsca spełniającego głównie funkcję kulturalną była  etapem rekultywacji tego terenu. Warto wspomnieć, że budowa została przeprowadzona z użyciem ekologicznych, tradycyjnych metod i technologii, natomiast użyte do niej w pełni przyjazne środowisku materiały zostały odzyskane z rozbiórki innego budynku. Od początku działalności „Chaty Kryspinów” miejsce to pełni funkcję kulturalnego i artystycznego centrum dla mieszkańców Krakowa i okolicznych miejscowości. Odbyły się tam takie imprezy jak: Wernisaż wystawy „ Anioły malowane na desce” autorstwa Anny Baran, Wernisaż fotografii i piosenek Andrzeja Mroza „ Gorczańskie Klimaty”, Warsztaty budownictwa ekologicznego pt. „Słoma i glina jako trwały materiał budowlany”, „Pokaz mody etnicznej i ekologicznej”, wystawę prac malarskich „Wulkany Marii Bieńkowskiej-Kopczyńskiej”, „ Święto Ognia” – kilkudniowe warsztaty ceramiczne dla dzieci i młodzieży, zakończone budową   i wypałem eksperymentalnego pieca plenerowego. Wszystko odbyło się  z zachowaniem tradycyjnych, prymitywnych technik i wykorzystaniem w pełni naturalnych materiałów. Podczas trzydniowych warsztatów ceramicznych uczestnicy mieli okazję zapoznać się z historią ceramiki, zgłębić tajniki wszystkich etapów powstawania ceramiki. Od projektowania, lepienia w glinie aż po końcowy wypał w piecu plenerowym.  Warsztaty i wypał rzeźb ceramicznych były realizowane w ramach projektu Marity Benke-Gajdy i Marii Rzący z krakowskiej ASP, laureatek konkursu Ars Querendi zorganizowanego przez Marszałka Województwa Małopolskiego oraz wiele imprez muzycznych i koncertów

Wykorzystanie istniejących zasobów  w postaci materiałów z odzysku potrzebnych do wybudowania „Chaty Kryspinów” istotnie zminimalizowało negatywne oddziaływanie opisywanego produktu na środowisko. Do realizacji projektu „Chaty Kryspinów” użyte zostały elementy z rozbiórki budynku drewnianego, które specjalnie na ten cel zostały przetransportowane do Kryspinowa i pieczołowicie zmontowane. Dzięki wspomnianej inicjatywie niepotrzebny był zakup drewnianych bali koniecznych do stworzenia miejsca o charakterze karczmy, a dzięki temu ograniczone zostało pośrednio wycięcie pewnej ilości drzew. Drewniane elementy wykorzystane do stworzenia budynku karczmy nie wymagały specjalistycznego przygotowania, użycia chemicznych środków do impregnacji i ochrony drewna. Innym naturalnym surowcem był kamień wykorzystany przy konstrukcji oraz wykończeniu karczmy. Jest to surowiec naturalny od wieków używany w architekturze ogrodowej, domowej i innych. W chacie wykonane z kamienia zostały podmurówka, podłoga oraz taras.

 Podstawowym problemem Ośrodka „Nad Zalewem” było zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego odpadami i znikoma ilość odpowiednich pojemników do segregacji śmieci. Ośrodek w podjętych działaniach dążył do minimalizacji odpadów deponowanych w niedozwolonych miejscach i w tym celu podpisano umowę z przedsiębiorstwem BSS, wyniku czego zakupionopojemniki służące segregacji śmieci. Obecnie również na terenie Chaty Kryspinów  znajdują się pojemniki, w których osobno gromadzone jest szkło, papier oraz plastik. Opady typu opakowania jednorazowe, butelki PET, opakowania foliowe odbierane są na mocy innej umowy przez firmę BSS z Krakowa, następnie produkty te mogą być ponownie przetworzone.

Na obszarze ok. 2 ha zostały założone trawniki a drogi dojazdowe obsadzone zostały drzewami. Działania kierownictwa ORiW „Nad Zalewem” od początku działalności zgodne były z zachowaniem równowagi w sferze ekologicznej. Obecnie  polegają na tworzeniu dalszych powierzchni zielonych wokół chaty. Zorganizowana została akcja sadzenia drzew na terenie Zalewu Kryspinów i Karczmy Rohatyna przy współpracy z Fundacją Aeris Futuro. Dzięki tej inicjatywie, która nosiła nazwę „Zadedykuj drzewko na zielonym szlaku Kraków-Morawy-Wiedeń Greenways” posadzonych zostało 50 drzewek. Fundusze na 10    z nich pochodziły od Hotelu Radisson Blu, pozostałe 40 zostało zadedykowane przez prywatne osoby, w ramach wspomnianego projektu. Zalew Kryspinów został wytypowany, ponieważ znajduje się w pobliżu Zielonego szlaku Kraków-Morawy-Wiedeń Greenways. To innowacyjne przedsięwzięcie umożliwia skuteczne przeciwdziałanie globalnym zmianom klimatu w zakresie neutralizacji emisji dwutlenku węgla poprzez bioróżnorodne zadrzewianie i zalesianie na terenie całego kraju. Dzięki współpracy z Fundacją Aeris Futuro, ORiW „ Nad Zalewem” ma również swój udział w  innych działaniach proekologicznych.