Zrównoważony rozwój obiektów turystycznych sposobem na efektywne zarządzanie obiektem.

Odpowiedzialny biznes to koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem zorientowana nie tylko na wynik finansowy i aspekt ekonomiczny ale przede wszystkim na budowanie pozytywnych relacji
z otoczeniem poprzez zminimalizowanie negatywnych wpływów z uwzględnieniem interesów społecznych. Przedsiębiorstwo odpowiedzialne społecznie to organizacja otwarta na otoczenie, prowadząca dialog z różnymi grupami, interesariuszami równocześnie nie rezygnująca z osiągania zysków. Budowanie zrównoważonego biznesu jest procesem długofalowym wpisanym w strategię firmy. To sposób w jaki przedsiębiorcy na co dzień postępują wobec swoich klientów i partnerów biznesowych na rynku, pracowników w zakładzie pracy, społeczności lokalnej i środowiska.

Odpowiedzialni przedsiębiorcy:

  • traktują klientów, partnerów biznesowych oraz konkurencyjność w sposób sprawiedliwy i uczciwy;
  • troszczą się o zdrowie, bezpieczeństwo oraz dobre samopoczucie pracowników i klientów.
  • motywują swoich pracowników, oferując szkolenia i możliwości rozwoju;
  • postępują jak „dobrzy obywatele” w społeczności lokalnej;
  • mają szacunek do zasobów naturalnych i środowiska.

Zarządzający przedsiębiorstwem coraz częściej uświadamiają sobie, że firma, która istnieje tylko dla siebie i zysku, w dzisiejszych czasach nie jest uznawana przez coraz bardziej wymagające społeczeństwo za wiarygodnego i godnego zaufania partnera.

Przedsiębiorcy odpowiedzialni społecznie nie działają w taki sposób tylko dlatego, że takiego zachowania wymagają od nich przepisy prawne, ale często oferują znacznie więcej i z własnej inicjatywy podejmują działania przekraczające ich obowiązki.

Korzyści płynące dla przedsiębiorstwa z wprowadzenia strategii zrównoważonego i odpowiedzialnego biznesu to min:

  • Dotarcie do szerokiej grupy klientów oraz zdobycie poparcia ze strony beneficjentów organizacji i budowanie jak najbardziej bezkonfliktowego funkcjonowanie w otoczeniu
  • Budowanie pozytywnego wizerunku, reklama i promocja firmy
  • Wyróżnienie się, rozpoznawalność
  • Identyfikacja firmy z regionem, zadomowienie
  • Integracja wewnątrz firmy, własne wewnętrzne korzyści
  • Szersza wiedza dotycząca możliwości otrzymania grantów
  • Dostęp do profesjonalnej wiedzy dotyczącej problemów społecznych (szczególnie lokalnych), a także sposobów ich rozwiązywania
  • Wykorzystanie doświadczenia organizacji pozarządowej w zakresie współpracy z wolontariuszami, do zaangażowania pracowników firmy w projekty społeczne (wolontariat pracowniczy).
  • większa satysfakcja i lojalność klientów,
  • bardziej zmotywowany personel,
  • lepsze stosunki ze społecznością lokalną i władzami państwowymi,
  • zmniejszanie kosztów oraz lepsza reputacja.

Badania przeprowadzone przez Państwową Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w 2011r jednoznacznie wskazują na następujące fakty:

  • 60% badanych przedsiębiorców dostrzega bezpośrednie korzyści dla swojego przedsiębiorstwa z wdrożenia strategii odpowiedzialnego biznesu.
  • Zdaniem 74% badanych największe korzyści dostrzega w obszarze poprawy wizerunku własnej firmy
  • W opinii 45% polskich przedsiębiorców stosowanie zasad zrównoważonego rozwoju prowadzi do podniesienia poziomu przychodów firmy, a 21% badanych potwierdza, że długofalowe stosowanie tych zasad generuje realne oszczędności.
  • Dla 18% badanych firm twierdzi, że wdrożenie norm odpowiedzialnego biznesu pozwoliło firmie w ustabilizowaniu sytuacji firmy i osiągnięciu przewidywalności biznesowej

Działania przyczyniające się do zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwach branży hotelarskiej mogą mieć bardzo zróżnicowany charakter i obejmować m.in. takie obszary jak:

  • efektywne wykorzystanie energii i korzystanie z jej odnawialnych źródeł
  • efektywne wykorzystanie wody i oczyszczanie ścieków
  • stosowanie zasad zrównoważonego budownictwa, w tym przyjaznych dla środowiska materiałów budowlanych
  • stosowanie biodegradowalnych środków czyszczących
  • eliminowanie z użycia produktów jednorazowych
  • ochrona lokalnej przyrody
  • wspieranie lokalnej społeczności
  • działania edukacyjne w zakresie zachowań przyjaznych dla środowiska
  • oferowanie posiłków ze zdrowej żywności, a także z produktów lokalnego pochodzenia
  • drukowanie materiałów informacyjnych i reklamowych na papierze z recyklingu

Powyższe działania mają charakter uniwersalny i mogą zostać zastosowane w dowolnie wybranym przedsiębiorstwie. Wprowadzenie norm odpowiedzialnego biznesu w turystyce- obszarze wpływającym bezpośrednio na zaspokajanie potrzeb konsumentów – nabiera wyjątkowego znaczenia. Staje się elementem wyróżniającym obiekt. Obiekty wiele tych zasad stosuje intuicyjnie: są to min: sugestia dla gościa, by nie oddawał ręczników do prania po jednokrotnym wykorzystaniu, by w trosce o środowisko naturalne zwracać uwagę na zużycie wody oraz produktów higienicznych. Większość z tych działań wprowadzanych jest przez obiekty celem ograniczenia kosztów.

Atutem dla przedsiębiorstw podejmujących działania z zakresu zrównoważonego rozwoju może być wyróżnienie w międzynarodowych przewodnikach lub rankingach. Praktyka pokazuje, że obiekty turystyczne stosujące zasady zrównoważonego rozwoju mogą zostać wyróżnione np. w przewodniku Clean breaks (Hammond i Smith, 2009), prezentującym 500- według autorów najbardziej przyjaznych dla ludzi i Ziemi obiektów na świecie. By znaleźć się na takiej liście trzeba dokonać wielu zabiegów marketingowych, ale również konkretnych działań i osiągnięć z zakresu zrównoważonego rozwoju. Każdy hotel może zacząć działania na rzecz zrównoważonego rozwoju od wybranych przez siebie aspektów.

Wypracowanie kompromisu pomiędzy celami ekonomicznymi, społecznymi i ochrony środowiska wymaga poświęceń, ale przykład dworku z województwa podlaskiego, o którym poniżej pokazuje,
że sukces w biznesie i odpowiedzialność społeczna nie tylko współgrają ze sobą, lecz mogą
się wzajemnie wzmacniać poprzez tworzenie nowych możliwości rozwoju.

Dworek w Nowogródku to zespół dworski położony ok. 15 km od Łomży. Kompleks składa się z dworu i z zabudowań folwarcznych otoczonych parkiem. Obecnie znajduje się tam duże Centrum Konferencyjne, oferujące noclegi w trzygwiazdkowym hotelu, sale seminaryjne, restaurację, a także powierzchnię wystawową. Dworek słynie z organizowanych w nim szkoleń, konferencji, imprez plenerowych i przyjęć bankietowych, które można zorganizować nawet dla kilkaset osób.

Budynki przeszły gruntowną renowację. Początki budowy dworu sięgają XIX wieku. Po II wojnie światowej cały obiekt upaństwowiono prowadząc w nim hodowlę zwierząt. Taki system zarządczy doprowadził do ogromnej dewastacji zabudowań oraz terenu znajdującego się w około dworku. W końcu w 1980 udało się odzyskać obiekt przez spadkobierców ostatnich właścicieli. Niestety brak wystarczających środków finansowych na odnowienie obiektu zmusił ich do jego sprzedaży firmie zarządzającą siecią hoteli. W pierwszej kolejności wykonano ogromną pracę dotyczącą ustabilizowania terenu. Osuszanie fundamentów budynków trwało prawie 2 lata. Odbudowano dach głównego budynku, odrestaurowano zabudowania i park. Pierwszy obiekt hotelowy oddano do użytku w marcu 2005 r., kolejny rok później. W jednym z budynków prócz pomieszczeń należących do właścicieli znajdowało się również niewielkie muzeum historii dworku. W otoczeniu obiektu znajdują się zabudowania dawnego spichlerza, oranżerii, stajni, jak również dobudowane w latach 1970 budynki gospodarcze do celów hodowlanych to im poświęcono wiele czasu na odnowienie.
Firma zajmująca się renowacją dworku istnieje na rynku od lat 90. i w podobny sposób udał jej się przywrócić do dawnego blasku szereg innych dworów i budynków historycznych województwa podlaskiego i w okolicach. Celem nadrzędnym firmy jest utrzymanie historycznego charakteru przejmowanych miejsc, połączone z nadaniem im nowej funkcji — hoteli, restauracji, centrów konferencyjnych. Sieć obiektów tworzonych przez firmę ma zostać połączona wspólną strategią i spójnym wizerunkiem, nawiązującym do tradycji i poszanowania środowiska, a jednocześnie odwołującym się do zaspokajania potrzeb wymagających klientów.
Przyjęto zasadę godzenia zysku oraz ochrony tradycji i ducha obiektów sieci nawiązuje do koncepcji zrównoważonego rozwoju.

Powyższy opis zagospodarowania dworku w Nowogródku pokazuje wieloaspektowość działalności nastawionej nie tylko na zysk ale przede wszystkim na zasadę zrównoważonego rozwoju.
Przejęcie starych zaniedbanych budynków i zagospodarowanie ich terenu z uwzględnieniem historii miejsca zapobiega zajęciu i zabudowaniu nowego terenu i degradacji dawnego obiektu. Pozwala przywrócić miejscu blasku i odzyskać na nowo znaczenia.
Istotne jest, że wspomniane Centrum znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie miasta, a nie na bardziej odległym i przyrodniczo cennym terenie. Zmniejsza to przede wszystkim zapotrzebowanie na transport.

Odbudowa budynków wiązała się z zastosowaniem licznych rozwiązań sprzyjających efektywnemu wykorzystaniu energii i wody, w szczególności :

  • ogrzewania,
  • ograniczonej konieczności korzystania z klimatyzacji i wentylacji,
  • gospodarki wodno-ściekowej
  • gospodarki odpadami.

Wszystkie budynki podczas remontu przeszły gruntowną termomodernizację: ocieplono ściany styropianem, zastosowano nowoczesną stolarkę okienną i drzwiową.
Ciepło zapewniają kotłownie gazowe, zbudowane w systemie energooszczędnym, zasilające instalację centralnego ogrzewania opartą na grzejnikach płytowych. Wszystkie grzejniki zostały wyposażone w zawory termostatyczne, co pozwala na płynną regulację temperatury w pomieszczeniach. Regulacja miejscowa oferuje możliwość znacznych oszczędności energii cieplnej poprzez przydławienie przepływu w nieużywanych pomieszczeniach. Pozwala również na dostosowanie temperatury w pokojach do indywidualnych wymagań klientów.
System klimatyzacji zastosowano w sali konferencyjnej, system wentylacyjny — w kuchni i budynku oranżerii. Dzięki ograniczeniu klimatyzacji a zastosowaniu wentylacji pomieszczenia utrzymują odpowiednią temperaturę nawet w największe upały.
Duże okna pełnią nie tylko funkcję wizerunkową, przede wszystkim zapewniają doskonałe oświetlenie wpuszczając odpowiednią ilość światła naturalnego zarówno na klatkę schodową jak i do pokoi hotelowych. Ogranicza to zużycie energii. Oświetlenie jest oczywiście energooszczędne.
Pobieranie wody z własnego ujęcia to kolejny atut. Jakość ujęcia jest systematycznie kontrolowana przez Sanepid. W związku z dobrą jakością wody nie przewidziano dodatkowego jej filtrowania.
Ośrodek posiada własną biologiczną oczyszczalnie scieków. Natomiast zanieczyszczenia nieprzetworzone magazynowane są w oddzielnym zbiorniku i wywożone na podstawie umowy z lokalną firmą.
By utrzymać stałą temperaturę ciepłej wody wykorzystano system cyrkulacji, który ogranicza nie tylko zużycie wody ale gwarantuje ograniczenie energii.
Racjonalna polityka odpadami ogranicza ich ilość. Odpady sortowane są tam gdzie to możliwe np. w odniesieniu do produktów jednorazowych — sztućców i talerzyków, tak gdzie o możliwe ogranicza się ich ilość. Odpady organiczne podlegają kompostowaniu. Odzyskiwany jest także papier poprzez obustronne zadrukowywanie kartek, wykorzystywanie ich na potrzeby wewnętrznych notatek. Zużyty olej jadalny jest odbierany przez firmę utylizacyjną.
Działania Dworku w kierunku uzyskania certyfikatu „przyjazny rowerom: to nie tylko atut ale dbanie o potrzeby turystów i promowanie turystyki rowerowej.
Kadra zarządzająca organizując wydarzenia kulturalne stara się współpracować z lokalnymi mediami i instytucjami budując w ten sposób relacje lokalne.
Podjazdy dla osób niepełnosprawnych, poręcze, pokój z łazienką dla niepełnosprawnych, przystosowane łazienki publiczne to elementy troski o potrzeby osób niepełnosprawnych.
Przykład dworku w województwie podlaskim jest jednym z przykładów ponieważ firma rozwija się dokonując innych inwestycji. Za każdym razem pamięta o zrównoważonym rozwoju i historii miejsca.
Zatrudnienie w dworku to 15 osób, które są mieszkańcami okolicy

Dzięki wymienionym elementom można śmiało powiedzieć, że Firma realizuje środowiskowe, społeczne i ekonomiczne cele zrównoważonego rozwoju w powiązaniu z miejscem i lokalną społecznością. To niezwykle ważny element, harmonijna współpraca przedsiębiorstwa z jego bezpośrednim otoczeniem, przede wszystkim z lokalną społecznością. Dobrze rozwinięta współpraca jest korzystna dla obu stron.

Budowanie spójności pomiędzy dwoma środowiskami minimalizuje takie zagrożenia jak:

  • Poczucie izolowania mieszkańców od tego co się dzieje w ich okolicy
  • Zagrożenie podziału społeczeństwa na MY i ONI
  • Wzmacnianie postawy roszczeniowej mieszkańców oczekujących czegoś więcej niż jest w ofercie centrum.
  • Budowanie poczucia ograniczenia dostępu do wydarzeń kulturalnych organizowanych w Centrum
  • Ignorowane społeczności lokalnej poprzez brak uczestnictwa przedstawicieli firmy w zebraniach mieszkańców wsi,
  • Brak spójnej strategii komunikacji z mieszkańcami

Niezależnie od tego, w jakim otoczeniu działa firma, jej władze muszą liczyć się z otoczeniem. Słaba współpraca między firmą i lokalną społecznością oznacza utracone możliwości dla obu stron.
Sytuacji odizolowania mieszkańców można uniknąć poprzez:

  • Prowadzenie systematycznych ankiet dotyczących potrzeb mieszkańców
  • Organizowanie imprez okolicznościowych dla społeczności lokalnej
  • Prowadzenie polityki personalnej, która pozwoli zaangażować społeczność lokalną w bieżącą pracę Centrum
  • Udostępnienie przestrzeni np. parku dla mieszkańców miejscowości
  • W miarę możliwości korzystanie z usług zewnętrznych firm lokalnych.
  • Nawiązać do historii miejsca i jej tradycji
  • zastosować marketing skojarzony firmy i gminy.
  • Udzielenie wsparcia lokalnej gospodarki, którego efektem mogłoby być stworzenie nowych możliwości zatrudnienia poza firmą oraz zmniejszenie rotacji pracowników w niej samej.

Stworzenie oferty, która byłaby atrakcyjna dla mieszkańców przyczyniłoby się do wzrostu ich akceptacji i wsparcia dla działalności prowadzonej przez firmę, pozwoliłoby firmie stać się pożądanym sąsiadem.

Przykład zrównoważonego i trwałego rozwoju firmy wymaga korzystnych warunków w jej otoczeniu. Planując działania w tych obszarach nie można oddzielić sytuacji firmy od sytuacji jej otoczenia. Stąd tak ważne jest stworzenie możliwości dla lokalnej społeczności, od której firma zależy przy jednoczesnym wykorzystaniu potencjału tej społeczności na potrzeby firmy. Ważne jest również, zwłaszcza dla historycznego obiektu, powiązanie z historią i tradycją miejsca i w ten sposób podkreślenie po raz kolejny powiązań firmy z otoczeniem.

Dworek w Nowogródku ma przed sobą wiele obszarów do rozwoju w zakresie odpowiedzialnego biznesu. To w jaki sposób firma wykorzysta zasoby społeczne zależy od strategii działań ukierunkowanej na zrównoważony rozwój.